Etxean barrena sentimendu bila
Mikel Ayerbe
Etxean barrena. Idazlea: Gustavo Puerta Leisse. Ilustratzailea: Elena Odriozola. Itzultzailea: Juan Kruz Igerabide. Denonartean, 2019.
Ediciones Modernas el Embudo argitaletxe sortu berriaren lehendabiziko alea izan da Gustavo Puerta Leisse eta Elena Odriozolak elkarlanean sorturiko Sentimientos encontrados (2019), kaleratu eta berehala Juan Kruz Igerabideren itzulpenari esker Etxean barrena izenburuarekin Denonartean-ek argitaratua. Formatuari eta irakurketa aukerei dagokienez, askotariko bideak proposatzen ditu liburuak. Bi zatitan banatuta dago: goiko aldea eta behekoa. Goialdean bi sekuentziekin aurkitzen da irakurlea: ezkerraldean zuhaitz biluzi bat, txakur bat eta txori bat agertzen dira hasieran eta orriak pasa ahala, flipbook bat bailitzan, zuhaitza hostotzen, txori gehiago agertzen eta txakurra joan-etorrian ikusiko dugu, zuhaitzetik erori den txoriaren gertaerak baldintzatua.
Goiko eskuineko aldean, aldiz, izenburuko etxea datza, hamasei binetatan zatitua (lau bineta-leiho solairu bakoitzeko), panpinen etxea bailitzan parez pare irekita garden agertu ere. Eta etxearen baitan zazpi senideko familia bat, bere bilakaerarekin; izan ere, orriak aurrera egin ahala urteak pasatuko dira, kide batzuk joan eta beste batzuk etorriko dira, eta etxe berean aurrera eta atzera, gora eta behera ikusiko ditugu senideak. Liburuaren beheko aldean, berriz, testuaren edukiak 16 sentimendu zerrendatzen ditu: bere azalpen, adibide eta gainerako argibideekin. Are sentimendu nagusiarekin lotura duten beste sentimenduekin lotuz (adibidez, “Haserrea” sarreraren baitan "amorrua, sumina eta sumindura” ere landuz). Eta goiko aldea eta behekoa, nahierara mugi daitezke, hots, beregainak edo independenteak dira, eta irakurlearen esku gelditzen da irakurketa aukera: orrialde bakoitzean goikoa eta behekoa aldi berean ikustea; goiko aldea bere horretan utzi eta sentimenduak bata bestearen atzetik irakurri irudi berari erreparatuz; eta abar.
Etxean barrena-k sentimenduak adina irakurketa aukera eskaintzen baititu. Izan ere, liburuaren helburuetako bat sentimenduetan arakatzea da, bai etxe barruko biztanleen sentimenduei dagokienean, baita, bereziki, irakurlearen baitan ezkutuan dauden sentimendu horiek argitzen eta identifikatzen laguntzea ere. Zeren, norberaren sentimenduak ezagutu ezean, nola ezagutuko eta ulertuko baititugu ondokoek sentitzen dituztenak? Edonola ere, liburuak ez du inolako asmo zurrunik eta, zorionez, irakurleari galderak eginarazten dizkio, irakurlea bera saia dadin galderak erantzuten. Gainera, liburuak duen baliorik nagusiena sortzen duen kuriositatea eta jakin-mina da. Eta liburuko “Jakin-min” sarreran zehazten denak bete-betean asmatzen du liburu honekin senti daitekeenarekin ere: “Jakin-mina sentitzen dugu, perfektuak ez garelako, eta badakigulako; galderak eginez gozatzen dugulako ere bai. Gauzei zentzua aurkitzen diegunean, gure ezjakintasun orotarikoa osatu egiten dugu une batez, eta hori oso atsegina da. Antzeko zerbait gertatzen da ezustekoarekin, harridurarekin eta mirespenarekin ere, baina indar handiagoz. Jakin-mina ez bezala, ustekabean agertzen dira beste hiru horiek. Espero ez denak ustekabea eragiten du; berritasunaren hotzikarak, harridura; ezaugarri harrigarriek, mirespena. Harri eta zur, partekatzeko zoria dugu ederra, egiazkoa, ona edo zuzena. Zalantzarik gabe, bizipen horren arrastoa uzten du gugan, eta noski, jakin-mina pizten digu”. Azken batean, Etxean barrena liburuak uzten duen arrastoa bezalaxe.
Ikusi Lore Agirrezabalek liburuari buruz GARAn idatzitako iruzkina
