Editoreen txanda iritsi da BIKO-TEKA tailerrera. Urtero bezala, ilustrazio eta narraziogintza tailerraren baitan, goiz bat eskaini nahi izan diogu EHGL sisteman editore lanak egiten dituztenei baita aditu direnei ere. Oraingoan, Junkal Lertxundi Ikaselkar argitaletxeko KIMU proiektuko Euskara eta Literatura atalaren sortzailea eta Idoia Arozena atal horren editoreak helburu pedagogikoekin sortutako album bildumaren berri eman dute goizean goiz. Izan ere, Ikaselkar argitaletxeak, Elkar argitaletxeak Ikastolen Elkartearekin batera sortutako argitaletxeak dituen KIMU zein KUKU proiektuei buruz mintzatu zaizkie BIKO-TEKAko idazle zein ilustratzaileei.
Didaktikaren gainetik, kalitatezko literatura
KUKU Haur Hezkuntzara bideratutako proiektua da, emozioak lantzeko album bilduma bat duena oinarri. KIMU aldiz, Lehen Hezkuntzako 1,2 eta 3. Mailako haurrek irakurketa eta idazketan zein heziketa literarioan trebatzeko helburuz argitaratutako album bilduma bat da. Enkarguz argitaratutako obra literarioak dira bi proiektuetan argitaratutakoak, baina beti ere “kalitatezko literatura” argitaratzea dute helburu, Lertxundik esan duenez. “Testutik abiatzen diren genero ezberdinak kaleratu ditugu, eta horretarako beti ere idazleari detonante bat eman diogu. Adibidez, landareak gaia eman eta ondoren, “Badauzkat nire zulotxoan” lana sortu zen, edo musika lantzeko enkargua emanda sortu zen “Zarata do maiorrean” album mutua”. Abiapuntua emanda ere, idazlea aske uzten dute eta hari ilustratzaile bat bilatu. Album bakoitzari lotuta, heziketa literarioa eta sormena lantzeko unitate didaktiko bat argitaratzen dute: fitxa bilduma bat eta eskuekin erabiltzeko materiala. Biak albuma ilustratu duen ilustratzaileak berak egiten ditu.
Arozenak KIMU proiektuko liburu bakoitzaren sortze prozesuaren berri eman die tailerreko egileei: nondik nora sortu zen enkargu bakoitza eta nola bideratu zen. Argi utzi du berriz, abiapuntuan lanketa didaktiko bat dagoen arren, beti “hobetsi dutela literatura ona egitea”. Enkarguz egitean, editoreak eskatu egiten die egileei, “baina batzuetan egileak bueltak bidaltzen duen testua edo ilustrazioa ez da guk eskatutakoari egokitu eta aldatzeko edo moldatzeko eskatu behar izan dugu, kasu honetan helburu jakin bat zutelako lanek, hezkuntza mundura bideratuta daude”. Bidenabar, kontu ekonomikoak atera ditu hizpidera Arozenak, beti dagoelako muga hori argitaletxeen aldetik. Oreka bat dago argitaratzen diren lanen artean eta “hezkuntza mundua delako bezero potentziala, bestela hauetako asko argitaratzea zaila izango zen”.
Ikasmaterialgintzaren alorrean aldaketa bat egiteko sortu zen Ikaselkar eta honen baitan Kimu eta Kuku proiektuak. Une honetan, sortutako materialaren inguruan eskoletan formakuntza saioak eskaintzen dituzte: irakasleei kalitatezko album hauek erakutsi, unitate didaktikoak eskaini eta irakurketa eta idazketa plazerarekin lotuta egin dezaten gomendatuz.
Albumak ez dira irakurketa lantzeko, gozatzeko baizik
Kafearen ostean mintzatu zaie Carmen Elvira, Pamielako editorea, pedagogo eta EEEko editorea idazle eta ilustratzaile bikoteei. Pamielak 40 urte berri dituen honetan, lehenengo eta behin Pamiela-Kalandrakaren arteko harremanaz. Elvirak produkzio propioa kudeatzen du Pamielan, baina baita ere Kalandrakatik etortzen den produkzioaren hautaketa egiten du: “Ez da xamurra, batzuetan zure ilusio guztia jartzen duzu zerbait polita ateratzeko, baina duzun aurrekontuarekin konplikatua da”. Gaur egungo zailtasunak gaineratu ditu: “Liburuak galdu du bere balioa eta eskola liburutegiak desagertzear daude, baina borroka horretan jarraitzen dugu”.
Hitzez eta irudiz osatutako objektu bat da albuma eta banaezinak dira, esplikatu du Elvirak. “Ikastetxeetara noanean, lehendabizi horixe azaltzen dut. Nik pedagogia ikasi nuen eta ez nuen ezertxo ere ikasi literaturaz, beraz, lehendabizi azaldu egin behar da eskoletan”. Albumak eta liburu ilustratuak bereizi ditu editoreak: albumean irudia eta hitza batera doaz, edo irudia bakarrik eta horren bidez kontatzen da dena. Ordea, gaur egun gutxietsi egiten ditugu helduok testurik gabeko liburuak. “Albumak ez dira irakurketa lantzeko, gozatzeko baizik. Eta noiz arte? Bizitza osorako. Albumek ez dute adinik. Album bat amama bati irakurri diezaiokegu”. Eta aholku gisa, zera esan die Elvirak BIKO-TEKAko egile berriei: “Ez erreparatu liburuaren helburuei, egin barrutik ateratzen zaizuena. Liburu guztiek balio dute sentimenduak lantzeko, adibidez”.
Bagara saila: emakumeek emakumetaz
Editore gisa egiten dituen lanez aritu da ondoren, Bagara bilduma hartu du hizpide Elvirak. Oso liburu bereziak direla aitortu du emakume artisten bizitzari buruz emakumeek egindako album hauek . “Oso liburu onak dira, baina baditu arazoak. Adinik ez duen bilduma bat denez, askotan irtenbide zaila du. Ez dira haurrentzat bakarrik, eta horrek saltokietan arazoak sortzen ditu”. Dagoeneko hiru liburu egin dituzte, baina ez dakitela aurrera egingo duten edo ez aitortu du Elvirak.
Etxepare Sarira aurkezteko aholkuak
Elvirak parte hartzen du beti Haurrendako Album Ilustratuentzako Etxepare Sariaren epaimahaian, botorik ez duen arren. Tailerreko egileei zenbait aholku eman dizkie beraien proiektua Sari honetara aurkezterako garaian: azalak eta guardak oso ondo lantzea garrantzitsua dela azpimarratu du, adibidez.
Iazko Etxepare Saria eman gabe geratu zela eta, Elvirak adierazi du ez zegoela orekarik aurkeztu ziren testuen eta ilustrazioen artean; horrez gain, haurrentzako albumak sortzeko saria dela nabarmendu du eta gogorarazi testuaren neurriak ere hori kontuan izan beharko lukeela.
